Ślązaczka Ślązaczka
2289
BLOG

Józef Lompa - wzór polskości na Górnym Śląsku

Ślązaczka Ślązaczka Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 9

 

Ślązaczka

 

 

Polak – Ślązak, o którym dzisiaj napiszę, jest bardziej znany, przynajmniej na Śląsku, od tych, o których pisałam w poprzednich notkach. Na Śląsku mamy wiele ulic, placów i szkół, nazwanych Jego imieniem.

A jednak nie doceniamy jego ogromnego wkładu w utrzymanie, krzewienie i budzenie polskości na Śląsku. Zapominamy o tym...i wygrywa RAŚ...

 

Józef Lompa -

- Wielki Śląski Polak, wzór i przykład aktywnej, wręcz renesansowej polskości na Górnym Śląsku

 

 

Józef Lompa

Urodził się 29 czerwca 1797 w Oleśnie, w rodzinie rzemieślniczej, w powiecie Lubliniec, na Górnym Śląsku

 

 

 Józef Lompa to górnośląski działacz, poeta, publicysta, tłumacz i współpracownik wielu ówczesnych pism, prozaik, pionier oświaty ludowej oraz etnografii na Śląsku. Prekursor procesu odrodzenia narodowego na Górnym Śląsku.

To jeden z najwybitniejszych folklorystów polskich w pierwszej połowie XIX w. Zapoczątkował systematyczne gromadzenie pieśni i prozy ludowej na Śląsku. Jego dorobek pisarski jest bardzo bogaty i różnorodny.

W latach 1815-1817 kształcił się w katolickim seminarium we Wrocławiu. Po powrocie na Górny Śląsk przyczynił się do utworzenia szkoły podstawowej w Lubszy koło Lublińca, gdzie przez około 30 lat pracował jako nauczyciel.

 

Szkoła w Lubszy wybudowana przez Józefa Lompę.

Prócz tego był pisarzem gminnym i organistą. Przez cały okres pracy w szkole zajmował się także twórczością literacką.

W Bytomiu związał się z wydawnictwem "Dziennik Górnośląski", który bronił praw i języka ludności polskiej.

W 1848 roku był inicjatorem założenia Towarzystwa Nauczycieli Polaków oraz Towarzystwa Pracujących dla Oświaty Ludu Górnośląskiego w Bytomiu.

Domagał się nauki języka polskiego oraz historii Polski w szkołach. Zaangażował się w ideę tworzenia polskich bibliotek na Śląsku.

Za działalność społeczną i narodową został zwolniony z posady nauczyciela przez władze pruskie i przeniósł się do Woźnik.

Zmarł 29 marca 1863 w Woźnikach. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu.

Tablica nagrobkowa Józefa Lompy przy kościele św. Walentego w Woźnikach

 

 

 

Jest autorem przede wszystkim dzieł o charakterze historycznym i etnograficznym, poświęconych głównie historii Śląska i miast śląskich, a także podręczników do nauki szkolnej. Pisał wiersze i prozę przeznaczoną dla ludu śląskiego, podręczniki szkolne, poradniki z zakresu oświaty rolniczej, utwory religijne, prace historyczne i etnograficzne, artykuły publicystyczne. Wśród jego twórczości znajdują się takie pozycje książkowe jak:

 - "Krótkie wyobrażenie historyi Szląska" z 1821 roku

 

- "Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej" z 1847 roku

 

 - "Historya o pobożnej i błogosławionej Petroneli, polskiej pustelnicy na górze Chełm u S. Anny w Górnym Szląsku" z roku 1855

 

-  „Przysłowia i mowy potoczne ludu polskiego w Szląsku” z roku 1858

 

 - "Historyczne przedstawienia najosobliwszych zdarzeń w królewskim mieście powiatowym  Oleśnie”

 

 - "Historya o Gryzeldzie i margrabi Walterze" z roku 1884

 

 

 - "Kwiaty moralne zbierane na Górze Świętej Anny w Górnym Szląsku, wydawające najprzyjemniejszą wonność i posiłek dla dusz pobożnych chrześciańskich : bukiet pierwszy"  z roku 1854

 

- "Książka do czytania dla klasy średniej szkół katolickich miejskich i wiejskich" z roku 1853

 

 

 - "Przewodnik do rachunków pamięciowych dla Nauczycieli elementarnych jako też dla własnego ćwiczenia się" z roku 1848

 

 - "Pielgrzym w Lubopolu, czyli nauki wiejskie, szczególniej dla ludu szląskiego zastosowane" z roku 1844

 

 Śpiewniki:

 - “Pieśni nabożne”

 - “Zbiór pieśni na Boże Ciało”

 

Lompa zapobiegł zniszczeniu wielu dawnych polskich pieśni i innych dzieł sztuki Górnego Śląska. W swoich książkach spisał około 191 baśni i legend śląskich.

Był publicystą (pod pseudonimem A. Mieczyński), w prasie śląskiej m.in. w "Tygodniku Cieszyńskim", "Tygodniku Polskim", "Dzienniku Górnośląskim", "Telegrafie Górnośląskim", "Gwiazdce Cieszyńskiej".

Bolesław Limanowski, polski historyk, socjolog, polityk, działacz socjalistyczny i niepodległościowy, tak pisał o tym wielkim polskim patriocie:

“Zdziwiony owocami prac kolosalnych tego męża, postanowiłem go odwiedzić jako jedynego wysoko wykształconego Ślązaka. Z czcią prawie zbliżyłem się do jego skromnej wiejskiej chaty naprzeciw kościoła lubczeskiego; zastałem go pełniącego obowiązki organisty, który to urząd od posady nauczyciela jest nieoddzielny. Niepodobnem mi prawie do uwierzenia zdawało się, jak mąż sędziwy, otoczony nader liczną rodziną, podejmujący sam jeden trudy około udzielenia nauki stu przeszło wiejskim dzieciom, jak mówię, mógł tyle prac podjąć dla dobra swej rodzinnej ziemi. Zaiste, wielka zasługa i wielka cześć tego męża.”

 

Znaki pamięci o wielkim Polaku – Ślązaku Józefie Lompie:

 - Izba Pamięci w Lubszy

 - Pomnik w Zabrzu

 

- Pomnik w Woźnikach

 

 

Pomnik w Oleśnie

 

Józef Lompa jest patronem:

  Szkoły Podstawowej w Lubszy, gmina Woźniki, powiat Lubliniec, w której sam nauczał(obecnie szkoła znajduje się w innym budynku)

-Zespołu Szkół Zawodowych w Oleśnie

  Szkoły Podstawowej w Woźnikach

   Ulice nazwane imieniem Józefa Lompy:

 - w Katowicach

- Piekarach Śląskich

- Tarnowskich Górach

- Rybniku

- Kędzierzynie-Koźlu

- Brzegu

- Ziębicach

- Świdnicy.

 

 

 

 - Szlak Józefa Lompy – niebieski,  oznakowany szlak turystyczny długości 82 km. w województwie śląskim i opolskim między Woźnikami a Olesnem.

 

Józef Lompa

 Czy dorobek tego Wielkiego Polaka na Śląsku będzie dzisiaj zniszczony przez RAŚ,  ślązakowców i nową, niepolską, udziwnioną, śląską pisownię?

 

 

Ślązaczka
O mnie Ślązaczka

Jestem polską patriotką

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura