Ślązaczka
Sejmik województwa śląskiego ogłosił rok 2013 rokiem Augusta Hlonda.
Kardynał Prezbiter, Prymas Polski August Hlond
W październiku minie 65 rocznica śmierci jednego z byłych prymasów Polski, ks. Augusta Hlonda. W związku z tą rocznicą, Sejmik Samorządowy Województwa Śląskiego ogłosił rok 2013, rokiem Jego imienia. Jednogłośna uchwała w tej kwestii została przyjęta przez radnych 15 października 2012 r.
Ks. August Hlond był pierwszym biskupem śląskim. Jego konsekracja odbyła się 3 stycznia 1926 roku w parafii pod wezwaniem św. Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. Na pamiątkę tego wydarzenia, 5 stycznia o godz. 18.30, w tym właśnie kościele została odprawiona uroczysta msza św. pod przewodnictwem metropolity katowickiego - arcybiskupa Wiktora Skworca.
Bp Hlond utworzył w Katowicach kurię i sąd biskupi. Zadecydował o utworzeniu śląskiego seminarium duchownego w Krakowie. Stworzył również powszechnie znany tygodnik „Gość Niedzielny”.
W roku 1926 został mianowany Prymasem Polski. Stanął wówczas na czele kościoła katolickiego w naszym kraju. Był również arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim. Od 1992 roku toczy się Jego proces beatyfikacyjny.
Obchody Roku Hlonda rozpoczęła w listopadzie ubiegłego roku sesja „Biskup August Hlond i jego diecezja”, odbywająca się na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Śląskiego. Konferencja poruszała tematy związane z pierwszym biskupem diecezji katowickiej, ks. Augustem Hlondem, stojącym przed wyzwaniem, jakim była budowa diecezji.
Ustanowienie roku 2013, Rokiem Augusta Hlonda to kolejny z etapów upamiętniania w woj. śląskim wielkich Ślązaków. W 2012 r. uhonorowano w ten sposób postać Konstantego Wolnego. (Konstanty Wolny, ur. 5 kwietnia 1877 w Bujakowie, zm. 9 listopada 1940 we Lwowie – śląski działacz narodowy i społeczny na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracownik Wojciecha Korfantego, współautor Statutu Organicznego Województwa Ślaskiego, pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego).
August Józef Hlond urodził się 5 lipca 1881 w Brzęczkowicach, małej górnośląskiej wsi, jako drugie dziecko dróżnika kolejowego i gospodyni domowej. Był jednym z 12-ciorga rodzeństwa. Czworo z tej gromady poszło na służbę Bożą, wstępując w szeregi Salezjańskiego Zgromadzenia: Ignacy, August, Antoni i Klemens.
Rodzice Augusta Hlonda
August w dwunastym roku życia wraz ze swoim starszym bratem, wyjechał ze Śląska do Italii, do Turynu, gdzie w jednym z zakładów wychowawczych, prowadzonych przez księży salezjanów, przeznaczonych na kształcenie i wychowanie polskiej młodzieży, podjął naukę, budząc podziw zdolnościami i pilnością. Tam jako szesnastolatek wstąpił do zgromadzenia księży salezjanów Jana Bosco i w roku 1897 złożył śluby zakonne. Jako kleryk studiował na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Studia zakończył doktoratem z filozofii i teologii.
Po studiach w Rzymie wrócił na ziemie polskie. W latach 1900–1909 był nauczycielem i kierownikiem domów salezjańskich w Oświęcimiu, Krakowie, Przemyślu i Lwowie.
W roku 1904 zdał maturę w Cesarsko-Królewskim Gimnazjum we Lwowie. Później odbył studia teologiczne, po ukończeniu których w roku 1905 otrzymał święcenia kapłańskie w Krakowie. Przez dwa następne lata uzupełnił studia z zakresu literatury polskiej na Uniwersytecie w Krakowie i we Lwowie.
W roku 1919 został prowincjałem salezjańskiej prowincji niemiecko-austriacko-węgierskiej w Wiedniu, gdzie poznał Achille Rattiego, późniejszego papieża Piusa XI.
Dnia 7 listopada 1922 roku został mianowany pierwszym administratorem apostolskim na śląskiej ziemi, przyznanej Polsce w wyniku plebiscytu.
Na tym stanowisku wywiązał się z powierzonego mu zadania wzorowo. W dowód uznania po trzech latach, Rzym przysłał administratorowi Hlondowi nominację na biskupa śląskiego i oddał Mu w zarząd nowo utworzoną diecezję katowicką.
W rok później został konsekrowany na biskupa diecezjalnego. 24 czerwca 1926 papież Pius XI mianował Go arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim oraz Prymasem Polski, a 20 czerwca 1927 - kardynałem.
Prymas Hlond w kapeluszu kardynalskim
Kiedy August Hlond został pierwszym biskupem diecezji katowickiej, wybuchła awantura. Do Watykanu popłynęły skargi: „Hlond to Ślązak rzekomy, jego ojciec jest rodem z Będzina i dlatego On niemieckich Ślązaków nie rozumie. Zabrania im nauki religii w ojczystym języku i niemieckich nabożeństw. W ogóle nie znosi Niemców. W kościołach nakazał modlić się o... bezpłodność niemieckich kobiet(sic!)”.
Niemcy z Katowic żądali od papieża, żeby szczegółowo ustalił, jakie mają prawa na polskim Śląsku i jak ich powinien traktować katowicki biskup. Na polecenie biskupa Hlonda powstał raport, z którego wynikało, że Niemcy źle traktują polskich katolików w niemieckiej części Śląska i nie pozwalają im na polskie nabożeństwa. Wtedy biskup Hlond postanowił, że w Polsce też nie będzie nabożeństw niemieckich. Tłumaczył, że jeśli Niemcy chcą być specjalnie traktowani w Polsce, to muszą tak samo traktować Polaków w Niemczech.
Adolf Bertram, biskup Wrocławia, zapytał więc papieża, czy katowickim biskupem został polski nacjonalista(?). Watykan zapewnił, że August Hlond nie jest fanatykiem, ani nacjonalistą lecz człowiekiem prawym i umorzył sprawę o dyskryminację niemieckich katolików przez biskupa katowickiego.
W tym czasie Warszawa też nie była pewna, kim jest nowy biskup z przyłączonego właśnie, nieznanego Śląska. Watykan musiał więc odpowiedzieć na pytanie polskich władz: „Czy August Hlond na pewno jest Polakiem?”.
Watykan wytłumaczył więc, że Hlond nie tylko jest Polakiem, ale też jest wielkim polskim patriotą.
August Hlond przemawiając do zgromadzonej młodzieży śląskiej, na pielgrzymce majowej na Jasnej Górze w Częstochowie w roku 1924 powiedział m.i:
"...by ukochany nasz Śląsk wierny wierze swych ojców pozostał zawsze drogocenną perłą w koronie".
A w innej homilii stwierdził: "O tym, jakie będą społeczeństwa nie decydują politycy, tylko kolana matek".
W liście do swojej Matki, zaraz po otrzymaniu nominacji prymasowskiej w roku 1927 napisał: "Kiedy rozważam dziwne drogi, którymi mnie Opatrzność prowadziła, zawsze mi przed oczami duszy staje Twój obraz. Tyś umiejętniej od wielu uczonych pedagogów złożyła w duszy swoich dzieci mocny fundament życiowy, oparty o silną wiarę i prawo Boże".
W roku 1932 został odznaczony Orderem Orła Białego „za wybitne zasługi położone w pracy dla Państwa”.
W drugiej połowy lat 30. wystosował list pasterski do wiernych odczytany w całej Polsce, w którym potępił stosowanie wszelkich form przemocy w stosunku do Żydów. Wezwał do traktowania ich jak bliźnich i sąsiadów. Zarzucił jednocześnie części Żydom propagowanie ruchu bolszewickiego, pornografii, dopuszczanie się oszustw, lichwy i handlu żywym towarem oraz wywieranie ujemnego wpływu na młodzież katolicką.
10 września 1939 został ranny podczas nalotu na stację kolejową w Siedlcach. 14 września przekroczył granicę Polski, udając się początkowo do Rumunii.
19 września 1939 przybył do Watykanu, gdzie działał na rzecz sprawy polskiej poprzez przemówienia w watykańskim radiu, udzielając wywiadów prasie oraz wykorzystując swoje osobiste wpływy. W latach 1940 – 1943, przebywał w Lourdes, gdzie informował przywódców Zachodu o sytuacji w okupowanej Polsce.
3 lutego 1944 został aresztowany przez gestapo i internowany w Paryżu, a potem kolejno w klasztorach w Bar-le-Duc i Wiedenbrück, w Westfalii. W Paryżu był nakłaniany do podpisania kilku niemieckich odezw propagandowych skierowanych do Polaków w zamian za zwolnienie. Propozycje te odrzucił, równocześnie oskarżając Adolfa Hitlera o spowodowanie tragedii narodu polskiego. Sformułował jednocześnie warunki, które w przyszłości określiłyby pojednanie między narodem polskim a niemieckim, uzależniając je od wyrzeczenia się przez Niemców zaborczego „Drang nach Osten”, naprawienia szkód i zajęcia pokojowej postawy wobec Polski i świata.
Po wyzwoleniu przez Amerykanów udał się do Rzymu, skąd, mimo sprzeciwu rządu w Londynie, 20 lipca 1945 wrócił do Poznania. W roku 1946 papież Pius XII utworzył nową metropolię warszawsko-gnieźnieńską, w miejsce poznańsko – gnieźnienskiej, stawiając Go na jej czele. Kardynał powołał Radę Prymasowską, która zajęła się odbudową kościołów Warszawy.
8 września 1946 w Częstochowie poświęcił naród polski Niepokalanemu Sercu Maryi Panny.
W roku 1946 po pogromie kieleckim odmówił wyraźnego potępienia zajść, ale jednocześnie wystosował list, w którym potępił wszelkie morderstwa. Podkreślił w nim postawę Polaków, którzy ratowali w czasie wojny Żydów z narażeniem życia, a za psucie dobrych stosunków obarczył odpowiedzialnością żydowskich komunistów. Gdy biskup Teodor Kubina w sposób jednoznaczny potępił pogrom kielecki, kardynał Hlond był jednym z inicjatorów odezwy episkopatu, która go za to pośrednio skrytykowała.
Ten niezłomny kardynał, już na długo przed wybuchem II wojny światowej przestrzegający przed zagrożeniami barbarzyńskiego bolszewizmu, nigdy nie poszedł na jakiekolwiek ustępstwa wobec zainstalowanych w Polsce po 1944 r. przez Armię Czerwoną komunistycznych rządców. Stanowczo odmawiał spotkania z Bierutem, uznając, że mogłoby ono posłużyć komunistom do uwiarygodnienia się w oczach w większości katolickiego społeczeństwa powojennej Polski.
W roku 1948 KUL przyznał mu tytuł doctora honoris causa.
W Mysłowicach na tzw. Nowym Cmentarzu przy ul. Mikołowskiej znajduje się nagrobek rodziców Augusta Hlonda, Jana (1855–1919) i Marii z d. Imiela (1858–1933).
Epitafium brzmi:
„Małżonkowie religijni i cnotliwi. Wychowali swe dzieci dla Boga i Polski.
Zgromadzeniu Salezjańskiemu dali czterech synów.
Śląskowi pierwszego biskupa, Polsce prymasa, Kościołowi kardynała.
Niech odpoczywają w pokoju”.
Prymas polski August Hlond zmarł nagle 22 października 1948 w Warszawie wskutek komplikacji po operacji wyrostka robaczkowego. Został pochowany w podziemiach archikatedry św. Jana w Warszawie. Jego serce znajduje się w katedrze gnieźnieńskiej w kaplicy Łubieńskich.
-http://interia360.pl/polska/artykul/katowice-rok-2013-pod-patronatem-hlonda,59727#skipAdnews
-wikipedia
http://www.patrimonium.chrystusowcy.pl/kandydaci-na-oltarze/sluga-bozy-kard-august-hlond/zyciorys/
http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/736811,polski-farorz-kardynal-august-hlond,id,t.html
